حكيم ابوالقاسم فردوسي بزرگترين شاعر حماسه سراي ايران در سال 1329 هجري در قريه (پاژ) توس متولد شد ، ‌و در سال 411 يا 416 ه.ق بدرود حيات گفت ، ‌و غريبانه در گوشه باغ خود به خاك سپرده شد . باغ حكيم توس در دروازه شرقي تابران ، ‌يعني «دروازه رزان» واقع بود از آن پس دوستداران شاعر پيوسته گور وي را زيارت كرده و در نوشته هاي خود از آن خبر داده اند .
بناي كهن آرامگاه فردوسي تا زمان حكومت قاجار نيز بر پا بود ، ‌آنگاه گروهي از بزرگان خراسان آن را تعمير و تجديد عمارت كردند  ."انجمن آثار ملي" در سال 1305 هجري شمسي به عنوان اولين اقدام ، ‌احداث آرامگاه جديد فردوسي را وجهه همت قرار داد . اين بناي با شكوه كه با الهام از مقبره كوروش در «پاسارگاد» طراحي شده بود به سال 1313 به پايان رسيد و هم زمان با اولين كنگره جهاني بزرگداشت فردوسي در همان سال افتتاح شد ولي متاسفانه همه اصول فني در اين بنا مراعات نشده بود و در نتيجه پايه هاي آن شروع به نشست كرد .
در سال 1343 بناي قبلي برچيده شد و ساختمان آرامگاه با همان ظاهر پيشين اما عميق تر و وسيع تر بازسازي ، و در سال 1347 افتتاح گرديد . آرامگاه اين شاعر بزرگ و نامي در دل شهر تابران توس واقع در 24 كيلومتري شمال غربي مشهد در مسير جاده مشهد - قوچان واقع شده است . ارسلان جاذب يكي از دو سردار مشهور و دلاور سلطان محمود غزنوي بود كه از همان ابتداي سلطنت وي والي و سپهسالار توس شد .
ارسلان در مدخل جنوبي دشت توس در محلي به نام «سنگ بست» كه بر سر چهارراه استراتژيك نيشابور به هرات و توس و سرخس و مرو قرار دارد ، ‌رباطي ساخت و در ميان همان رباط «گورجايي» براي خويش ساخته بود . او در حدود سال 419 تا 420 كه در گذشت در همان محل مدفون گشت . بناي گور ارسلان يكي از معدود ابنيه بر جا مانده از عصر غزنويان در ايران است  .